Quy định cấm quảng cáo thuốc lá bị phớt lờ

Tủ trưng bày thuốc kèm dòng chữ "Cứ đơn giản đi" là một trong nhiều hình thức vi phạm quy định quảng cáo. Ảnh: H.N.

Khảo sát hơn 1500 điểm bán thuốc lá tại 10 tỉnh, thành trên cả nước cho thấy có đến 95% vi phạm quy định về quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá.

Kết quả nghiên cứu do Đại học Y tế thực hiện tháng 11/2009 được công bố sáng nay (20/4), tại Hà Nội. Trong đó gần 70% là vi phạm về quảng cáo, phổ biến là các vi phạm trưng bày quá một bao trên gói (hoặc một tút trên hộp) của một nhãn hiệu thuốc lá, xe đẩy, tủ trưng bày có biểu tượng, nhãn hiệu, màu sắc của sản phẩm thuốc lá.

Thạc sĩ Trần Thị Tuyết Hạnh, Đại học Y tế công cộng cho biết, tại các tuyến phố, điểm công cộng hầu như không có trường hợp vi phạm quy định cấm quảng cáo, khuyến mại thuốc lá. Tuy nhiên, tại các điểm bán tỷ lệ vi phạm quy định rất cao. Chẳng hạn, tại quán cafe Craven ở TP HCM, ai đến uống cafe sẽ được hút miễn phí thuốc Craven A.

Theo thạc sĩ Hạnh, việc thực hiện quy định cấm quảng cáo, khuyến mại, tài trợ thuốc lá tại Việt Nam gặp nhiều khó khăn vì người dân chưa nhận thức rõ các hành vi quảng cáo thuốc lá là vi phạm pháp luật. Trong khi đó lực lượng thanh tra lại quá mỏng, xử phạt chỉ dừng ở điểm bán buôn, chưa đủ nguồn lực để xử lý vi phạm ở các điểm bán lẻ (cafe, tạp hóa...).

Các công ty thuốc lá cũng khai thác triệt để các kẽ hở trong quy định, có các hình thức quảng cáo, khuyến mại tinh vi hơn như: trưng bày thuốc lá, thiết kế đóng gói bao thuốc hấp dẫn, sử dụng màu sắc, poster gắn trên xe đẩy, tủ, vật phẩm. Bên cạnh đó phải kể đến hình thức tài trợ của các công ty như: đội bóng đá, giải đua xe ôtô, biểu diễn nghệ thuật, xây nhà tình nghĩa, ủng hộ đồng bào lũ lụt...

Vì thế theo thạc sỹ Hạnh, Dự thảo luật Phòng chống tác hại thuốc lá cần quy định rõ những hoạt động quảng cáo, khuyến mại sau đây bị cấm: sử dụng màu sắc, thiết kế bao gói, trưng bày tủ thuốc, chia sẻ nhãn hiệu... Ngoài ra cũng cần cấm hoàn toàn hình thức tài trợ thuốc lá.

Việt Nam hiện vẫn là một trong những nước có tỷ lệ nam giới hút thuốc cao nhất trên thế giới, 56%. Theo ước tính, mỗi năm có khoảng 40.000 ca tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá. Con số này gần gấp 4 lần số ca tử vong vì tai nạn giao thông đường bộ.

Các nghiên cứu khoa học trên thế giới đều chỉ ra rằng các hoạt động quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá làm gia tăng mức tiêu thụ và sử dụng thuốc lá, đặc biệt là lôi kéo thanh niên quen với việc hút thuốc. Tại Anh, nếu không bị tác động của quảng cáo thuốc lá thì người hút thuốc lá có xu hướng bỏ thuốc cao hơn 1,5 lần.

Nam Phương-VnExpress